معیار دیانت اخلاق است نه شناسنامه و نه کثرت نماز و روزه

☘️ معیار دیانت اخلاق است نه شناسنامه و نه کثرت نماز و روزه

✍️ ابوالقاسم فنائی

هدف بعثت پیامبر صرفاً آموزش و ارزش های اخلاقی از طریق فراهم کردن زمینه مناسب و برداشتن موانع است. این حدیث شریف(اِنِّی بُعِثتُ لِاُتِمِمُ مَکارِمُ الاَخلاق) دلالت می کند بر این که نه تنها اخلاق مستقل از دین و مقدم بر دین٬ که برتر از دین هم هست٬ چون اخلاق هدف است و دین ابزار و وسیله تحقق آن هدف و این نکته به نوبه خود متضمن دو نکته دیگر است.

«نکته نخست این است که افراد و جوامع مختلف تا آنجا و به مقداری دیندارند که به ارزش های اخلاقی ملتزم و پای بند هستند. کسی یا جامعه ای که به اسم دین ارزش های اخلاقی را نادیده می گیرد ٬ اساساً دیندار نیست و به هر مقدار که فرد یا جامعه به ارزش های اخلاقی پایبند باشند، به همان میزان به خدا نزدیک ترند٬ چرا که به رسالت پیامبر بیشتر جامعه عَمَل پوشانده اند. معیار و مقیاس دیانت اخلاق است نه شناسنامه و نه کثرت نماز و روزه.

نکته دوم این است که اگر قرائت ِ خاصی از دین٬ فرد یا جامعه دینی را از اخلاق دور کند٬ بُطلان و نادرستی خود را بر آفتاب افکنده است٬ یعنی برای باطل شمردن قرائت خاصی از دین کافی است نشان دهیم که آن قرائت فرد یا جامعه  دینی را از اخلاق دور می کند و لذا با هدف بعثت پیامبر٬ که عبارتست از تحقق بخشیدن به ارزش های اخلاقی٬ در تضاد است. قرائتی  از دین که انسان را از اخلاق دور کند و فهمی از دین که به خاطر پای بندی بدان و پیروی از دستورات آن٬ انسان ناگزیر شود عقل و وجدان اخلاقی خود را زیر پا بگذارد و ارزش های اخلاقی را نادیده بگیرد٬ دین نیست٬ بلکه دُکان و افیون است.»