زیتون

زیتون

” و شَجَرةَ… للآکلین “

و برایتان درخت زیتون که از کوه طور سینا بیرون می‌آید، رویاندیم و از آن روغن به دست می‌آید و به مصرف طعام می‌رسد.

همه محققان معتقدند روغن زیتون بهترین روغن دنیا است. زیتون سبز ۷۰ درصد و زیتون سیاه ۷۳ درصد آب دارد.

در آیات سورة نور ۳۵، انعام ۹۹، انعام ۱۴۱، نحل ۱۱، عبس ۲۱، مؤمنون ۲۰، از زیتون یاد شده است.

پیامبر (ص) می‌فرمایند: ” کلوا الذیت و ادهنوا به فأنه من شجرة مبارکة “

« از روغن زیتون بخورید و با آن روغن مالی کنید که از درخت مبارک است[۱] »

خواص میوه زیتون

اندام مورد استفاده: میوه، برگ، پوست درخت.

مشخصات گیاه: درختی است همیشه سبز و بدون خزان، دارای گونه های مختلف.

الف) olea europaeal: که همان زیتون معمولی است. درختی است بلند با برگ های متقابل چرمی کشیده، کناره برگ پیچیده، روی برگ سبز تیره با خال های سفید و پشت برگ نقره ای مایل به زرد، گل‌های آن سفید و میوه آن تخم مرغی شکل است.

ب) Olea ferruginea: این درخت شباهت زیادی به زیتون معمولی دارد. با این تفاوت که برگ هایش بزرگ تر و پشت برگ ها به رنگ قرمز است. این گونه زیتون در بلوچستان و ایرانشهر دیده می‌شود. زیتون اغلب در اوایل خرداد شروع به گل دادن می‌کند و میوه آن در آذر و دی ماه کاملاً رسیده و دارای رنگ تیره می‌باشد.

خواص درمانی:

برگ و میوه: کاهندۀ فشار خون، مقوی معده، اشتها آور، قابض، تسکین دهندۀ دردهای روماتیسم، نقرس، درد مفاصل، تب بر، ادرارآور، صفرابر، ضد دیابت ” بهترین آن زیتون سبز است.”

روغن زیتون: روغن زیتون به عنوان یک عامل ضد پیری و ضد سرطان، کمی ملین، یک عامل ضد انعقاد خون و انسداد شریانی، ضد برخی بیماری های قلبی و کاهنده کلسترول و توتال خون، رفع کننده قولنج، دل پیچه، خارج کنندۀ کرم معده، خرد کنده سنگ مثانه، دفع کننده سنگ های صفراوی، رفع کننده یبوست مزمن، افزایش ترشحات ادرار، حیض، عرق، تسکین دهنده درد مفاصل، سیاتیک، وسرین می‌باشد.

در روغن زیتون، ترکیبات شیمیایی وجود دارد که تمایل خون به لخته شدن را متوقف می‌کند. از رسوب کلسترول در شریان جلوگیری می‌کند و برای پیشگیری از حمله‌های قلبی، حتی بعد از وقوع اولیه حمله برای جلوگیری از حملات بعدی قلب توصیه می‌شود.

ترکیبات شیمیایی:

مواد قندی، مواد تلخ، مواد رزینی، موم، تانن، اسید گالیک، گلوکوزید، اولوروپیسین، لاکتون غیر اشباع، اولوروپتیک اسید و روغن که عمده در قسمت گوشت زیتون تشکیل می‌شود،  مایعی است به رنگ زرد مایل به سبز، زلال چسبنده که شامل: اسید سیئولئیک، اسید والئیک، اولئین مخلوط با پاسمتین.

طریقه مصرف:

زیتون پرورده: خوردن زیتون پرورده با غذا، مقوی معده، اشتهاآور و قابض می‌باشد. ایجاد بی‌خوابی می‌کند، شهوت را زیاد می‌کند و اسراف در خوردن آن باعث کم خونی و لاغری می‌شود.

ماد میوه زیتون: این ضماد برای رفع پوسته شدن سر مناسب است.

عصاره زیتون: مصرف عصاره آبی رنگ زیتون، فشار خون را پایین می‌آورد.

جوشانده برگ زیتون: ۲۰ عدد (۵۰ گرم) برگ زیتون را شسته و در یک لیتر آب به مدت ۱۵ دقیقه بجوشانید و صاف شدة آن را با مقداری قند مصرف کنید (به مدت ۱۵ روز) برای پایین آوردن فشار خون و نقرس و عوارض روماتیسم مفید است.

ضماد برگ زیتون: ضماد برگ زیتون برای ورم های گرم چشم و التیام زخم سر که بر اثر بریدگی ایجاد شده باشد و هم چنین مخملک مناسب است. این ضماد مخلوط با عسل برای به تحریک (آماسی در بین ناخن ها ایجاد و سفید و چرکی می‌شود و به زبان انگلیسی whittow نامیده می‌شود)، نافع می‌باشد.

دم کرده برگ زیتون: ۵۰ گرم از برگ ها را در یک لیتر آب دم‌ کرده و برای رفع تب فنجان میل نمایید. مضمضه با آب دم کردة برگ زیتون برای تسکین درد دندان مناسب است. شستشو با این دم‌کرده برای زخم های مقعد و رحم نافع است.

صمغ درخت زیتون: این صمغ، مقوی ذهن و حافظه و قوی از کندر است. برای سرفه مزمن و اخراج بلغم و رفع رطوبت جراحت ها (به صورت مرهم روی زخم ها گذارده می‌شود و موجب رویاییدن گوشت می‌شود) مفید است.

روغن زیتون: برای کاهش کلسترول خون یک قاشق از روغن زیتون را هر صبح میل کنید.

موارد دیگر استفاده از آن را فقط نام می‌بریم: ۱- زغال شاخه درخت زیتون، ۲- روغن زیتون با سیر، ۳- روغن زیتون و اسطوخودوس، ۴- لوسیون جهت رفع شوره، موخوره، خشکی پوست، رفع چروک و…

(روغن زیتون معمولی: ۷۳ درصد زیتون را اولین مخلوط با پالمیتین شکل می‌دهد، به علاوه دارای مقداری بسیار کم استئارین آراشیرین یک فیتوستدول و غیره است[۲].)

زیتون در روایات:

امام رضا (ع) از پیروانش، از حضرت علی (ع) نقل کرده که رسول خدا (ص)  فرمود:

زیتـون را بخـور و آن را بر بدنت بمال؛ زیرا هـرکس آن را بخورد و با آن روغن مـالی کند، شـیطان چهل روز به آن نزدیک نمی‌شود. (عیون الخبار ج۲٫ ص۴۲)

امام رضا (ع) از پدرانش نقل نموده که پیغمبر (ص)  فرمود:

 زیتون را داشته باشید، چون آن سره (زهره) را می‌شکافد، بلغم را می‌برد، پی ها را محکم می‌نماید، اخلاق را خوب می‌کند، نفس را پاک می‌گرداند و غم را می‌برد. (صحیفه الرضا. ص۲۸ – عیون الاخبار. ج۲٫ ص۳۵)

امام صادق (ع) در مورد خوردن زیتون به “امّ هانی” چنین فرمودند:

در یک ظرفی آب و زیتون و نمک بریز و بخور. (صحیفه الرضا. ص ۲۸ – عیون الاخبار. ج۲٫ ص۳۵)

امام علی (ع) فرمودند:

خانه کسی که که سرکه و زیتون در آن باشد، بی خورشت نیست که آن ها خورشت پیامبران است.

(محاسن. ج۲ . ص ۴۰۵)

خالد بن نجیح گوید: امام صادق (ع) و ابی الحسن اول (ع)، نخستین غذایی را که می‌خوردند، قلیت سرکه و زیتون بود. (محاسن. ج ۲٫ ص ۴۸۲)

امام صادق (ع) می‌فرمود: محبوب ترین غذای رنگی بر رسول خدا (ص) سرکه و زیتون بود که غذای انبیاء است. (محاسن. ج ۲٫ ص ۴۷۲ و ۴۸۵)

حلبی می‌گوید: از امام صادق (ع) درباره غذا پرسیدم، فرمودند: سرکه و زیتون که هضم کننده است.

(محاسن. ج۲٫ ص۴۷۲ و ۴۸۵)

“سلمه فلاسفی” درباره غذا از امام صادق (ع) می پرسد: آن حضرت می‌فرماید: بر تو باد قلیت گوشت، اگر گوشت نباشد، پس سرکه و زیتون است.

 (محاسن. ج ۲٫ ص ۴۷۲ و ۴۸۵)

“الحاق بن عمر” گوید: از امام صادق (ع) پرسیدم: روغن زیتون بادها را در بدن تحریک می‌کند؟

فرمودند: بلکه بادها را طرد و از بدن دور می سازد. (محاسن. ج۲٫ ص ۴۷۲ و ۴۸۵)

امام صادق (ع) می‌فرمایند: ” الزیتون یزید فی الماء” یعنی:

 روغن زیتون نطفه مرد را زیاد می‌کند.

امام علی (ع) فرمود: با زیتون روغن مالی کنید، آن را خورشت کنید که روغن برگزیدگان است، خورشت اختیار شدگان، در دو جای قرآن و در دو ملت عظمت یافته، در حالت روی آوری و رو گردانی مبارک گشته، بدین جهت هیچ سرفه ای با آن ضرر ندارد (ترجمه دیگر: با وجود آن، هیچ بیمارى اى زیان نمى رساند).

(محاسن. ج۲٫ ص۴۸۵ -  مکارم الاخلاق. ص۲۱۸)

امام رضا (ع) فرمودند: زیتون بوی بد دهان را پاک می‌کند، بلغم را می‌برد، رنگ را صاف می نماید، پی ها را محکم می‌گرداند، مرض را می‌برد و خشم را خاموش می‌کند. (محاسن. ج۲٫ ص۴۷۲ –  مکارم الاخلاق. ص۲۱۸)

------------------------------------------------------

۳) طب النبی ، ص ۲۴۴

۱) به نقل از کتاب ( طبیعت شما ، حمید رضا زرکش )