ده ارزشی که باید به فرزندانمان بیاموزیم

ده ارزشی که باید به فرزندانمان بیاموزیم

نویسنده:
محمدهادی موذن جامی

بچه‌ها مثل اسفنج می‌مانند. نگاه می‌کنند و هر چه را که در محیطشان باشد، جذب می‌کنند، مخصوصاً از طریق دیداری و شنیداری. اکثر کلمات و رفتارهای آن ها ناشی از تقلید از والدینشان یا بزرگ ترهای دیگر در اطرافشان است. خیلی وقت‌ها از کلماتی که از دهان آن ها بیرون می‌آید ،حسابی شگفت‌زده می‌شوید. و وقتی مدرسه را شروع می‌کنند، با تاثیرات همسالانشان بمباران شده و دنیای امن و راحتشان زیر و رو می‌شود. اما اگر فرزندانتان را از همان ابتدا با ۱۰ مورد از مهم ترین ارزش‌ها آشنا کنید، می‌توانند به خود متکی شده و زندگی شاد و راحت داشته باشند.

۱. صداقت

جایی در مسیر بزرگ شدن، بچه‌ها دروغ گفتن را یاد می‌گیرند، حتی ممکن است آن را از والدینشان هم یاد نگرفته باشند. تلویزیون، بچه‌های دیگر یا حتی بزرگ ترهای دیگر ممکن است باعث این نوع رفتارهای آن ها شده باشند. حتی می‌تواند یک نوع مکانیزم دفاعی برایشان باشد. اگر اهمیت صداقت را برایشان توضیح دهید و مطمئنشان سازید که همیشه برای شنیدن حرف‌هایشان آماده‌اید، آن وقت برایشان در دسترس‌تر خواهید بود؛ مخصوصاً زمان‌هایی که می‌دانند کار اشتباهی انجام داده‌اند. خیلی از بچه‌ها به خاطر ترس از فریادهای والدینشان یا کتک خوردن می‌ترسند واقعیت را با والدینشان در میان بگذارند. باید به آن ها بفهمانید که رفتار بد آن ها مطمئناً عواقبی خواهد داشت؛ اما همیشه به خاطر این که شجاعت لازم برای گفتن واقعیت را داشته‌اند، تحسینشان کنید. از همه مهم تر این که شما هم باید خود فردی صادق باشید؛ زیرا اگر در شما بی‌صداقتی ببینند، آن ها یاد خواهند گرفت.

۲. احترام

بچه‌ها احترام را از محیط خانه و خانواده‌شان یاد می‌گیرند. اگر بچه ها ببینند که شما به عنوان والدین چقدر محترمانه با هم رفتار می‌کنید، چقدر رفتارتان با خود آن ها و بقیه افراد خانواده با ادب و احترام است، مطمئن باشید که از شما الگو برمی‌دارند. بچه‌ها رفتارها را درست مثل کلمات تقلید می‌کنند. گفتن کلماتی مثل «خواهش می‌کنم»، «لطفاً»، «متشکرم» و «عذر می‌خواهم» در جلو آن ها به آن ها احترام و ادب را یاد می‌دهد. همچنین باید به آن ها یاد بدهید به بدن، اموال، نظریات و اعتقادات دیگران هم احترام بگذارند.

۳. قدرشناسی

خوب می‌دانیم که چقدر راحت ممکن است زندگی و آدم‌ها را کوچک بشماریم. آنقدر درگیر نقاط منفی زندگی خود می‌شویم که یادمان می‌رود برای نقاط مثبت آن شکرگزار باشیم. به فرزندانتان یاد بدهید که هر روز حتی برای کوچک ترین چیزها شکرگزار باشند، چیزهای کوچکی مثل هوا یا یک لبخند از کسی. به آن ها یاد بدهید که برای این که زنده هستند، برای خانواده و دوستانشان، غذایی که می‌خورند، لباس‌هایشان، سقف بالای سرشان و سلامتی‌شان قدرشناس باشند. به آن ها نشان دهید که هر روز برای آن ها نعمتی است از جانب خداوند. حتی می‌توانید به آن ها یاد بدهید که از نعمت‌هایی که خداوند به آن ها بخشیده لیست تهیه کنند. این کارها به آن ها آموزش می‌دهد که برای همه چیز باید شکرگزار باشند.

۴. سخاوت

ما در دنیای «من می خواهم» زندگی می‌کنیم. من، من، من! بچه‌ها هم در چنین دنیایی زندگی می‌کنند؛ اما لزومی ندارد که آنجا بمانند. در سال‌های قبل از مدرسه بچه‌ها تقسیم کردن را یاد می‌گیرند. اگر روی این مسئله در خانه تاکید شود، برای آن ها دشوار نخواهد بود. این که به آن ها یاد بدهید به دیگران کمک کنند هم نوعی سخاوت و بخشندگی است؛ زیرا به آن ها یاد می‌دهد که در وقتشان بخشنده باشند. وقتی خودتان به نیازمندان لباس و غذا هدیه بدهید، آن ها هم درک می‌کنند که باید بخشنده باشند.

۵. خاص بودن

بچه‌های کوچک موجودات سازگاری نیستند. هر کاری که دوست دارند را در هر زمان که دوست دارند و با هر کسی که دوست دارند انجام می‌دهند. اما هرچه سنشان بالاتر می‌رود، یاد می‌گیرند خودشان را با همسالانشان مقایسه کنند و تفاوت‌ها و شباهت‌های بین آن ها را می‌بینند. ممکن است تلاش کنند با آنچه که بقیه دارند یا انجام می‌دهند، سازگار شوند یا ممکن است نفهمند چرا بعضی افراد این قدر با آن ها فرق دارند. باید به فرزندانتان یادآور شوید که از همان ابتدای کودکی خاص هستند. به آن ها بفهمانید که فردیت آن ها باعث خاص بودنشان است. آن ها را تشویق کنید فردیت خودشان را از طریق علایقشان کشف کنند. آن ها را هم‌کلاسی‌ها یا دوستانشان مقایسه نکنید و برایشان توضیح دهید که بقیه آدم ها هم خاص هستند ،اما نباید به خاطر خاص بودنشان به طور متفاوتی با آن ها برخورد شود. ممکن است بچه‌ای بپرسد که چرا یک نفر این شکلی است یا این طوری حرف می‌زند یا رفتار می کند. برایشان توضیح دهید که چرا آن فرد متفاوت است و بر روی خصوصیات خاص آن فرد تاکید کنید. این به آن ها کمک خواهد کرد تفاوت‌های آدم ها را بپذیرند.

۶. بخشش

اگر بخشیدن به بچه‌ها آموزش داده شود، در بزرگسالی انسان‌های بهتری خواهند شد.

آدم ها ممکن است چه خواسته و چه ناخواسته در حق آن ها بدی کنند. این چیزی نیست که بتوانیم بچه‌هایمان را به طور کامل در برابر آن حفظ کنیم. اما اگر بخشندگی را یاد بگیرند، محبت و مهربانی را هم یاد می‌گیرند. وقتی کسی به آن ها صدمه می‌زند، وقتی می‌خواهند دردشان را ابراز کنند، به حرف‌هایشان گوش دهید؛ اما در آخر برایشان توضیح دهید که کینه نگه داشتن از آن فرد فقط باعث تیرگی آنها می‌شود. کینه آنها را اسیر خود می‌کند و به فرد آسیب‌رسان قدرت بالاتری می‌دهد. دیگر نخواهند توانست مثل قبل در زندگی خود پیش روند و زندگی شادی داشته باشند؛ زیرا تلخی از درون، آنها را می‌خورد. سعی کنید به آنها بفهمانید که آن فرد به این علت به آن ها صدمه زده است که خودش هم در عمق وجود خود آسیب دیده است. تنها دلیلی که باعث می‌شود بخواهیم به دیگران آسیب بزنیم این است که بخواهیم با صدمات و آسیب‌هایی که خودمان خورده‌ایم کنار بیاییم.

۷. شوخ‌طبعی

زندگی پر از فراز و نشیب است. پر از هیجان و همچنین درد است. بچه‌ها در هر موقعیتی خنده را می‌بینند و در واقعیت باید این را از آن ها یاد بگیریم. آن ها می‌توانند خیلی راحت به عقب برگردند و معمولاً هیچ چیز را جدی نمی‌گیرند. برای آن ها زندگی فقط یک زمین بازی بزرگ است. باید به بچه‌هایتان کمک کنید تا پایات عمر با این طرز تفکر زندگی کنند. وقتی بزرگ تر می‌شوند، با شروع شدن مدرسه و فشار همسالان زندگی سخت‌تر می‌شود. به آن ها نشان دهید چطور می‌توانند با خندیدن زندگی‌شان را بهتر کرده و با جوک تعریف کردن برای هم دیگر انجام فعالیت‌های مفرح مثل کتاب خواندن، بازی کردن در پارک یا فقط حرف زدن با همدیگر درمورد زندگی، وضعیت خود را بهتر کنند. این که بدانید چه چیز باعث به خنده انداختن یا لبخند زدن فرزندانتان می‌شود رابطه شما را با آن ها قوی‌تر خواهد کرد.

۸. نگرش مثبت

داشتن نگرش مثبت در کنار شوخ‌طبعی عالی است. خیلی وقت‌ها زندگی بسیار ناامیدکننده می‌شود و به عنوان افراد بزرگسال می‌دانیم که چقدر راحت ممکن است اسیر منفی‌بافی‌های دور و برمان شویم. مخصوصاً وقتی همه چیز آن طور که ما دوست داریم پیش نرود و به آنچه که می‌خواهیم نرسیم، ایمانمان را برای داشتن فردایی روشن‌تر از دست می‌دهیم. بچه‌ها باید با اهمیت داشتن نگرش مثبت در زندگی آشنا شوند، زیرا متاسفانه آدم ها و اتفاقات زندگی خیلی وقت‌ها موجب ناامیدی آن ها خواهند شد. و وقتی این اتفاق بیفتد، اگر نگرشی مثبت داشته باشند، خواهند توانست در زندگی پیش رفته و ایمان داشته باشند که زندگی برایشان شادی به ارمغان خواهد آورد. داشتن نگرش مثبت با داشتن والدینی مثبت شروع می‌شود. نشان دادن رفتار و نگرش مثبت از جانب شما اهمیت بسیار زیادی دارد؛ زیرا شما الگوی فرزندانتان هستید. اگر فقط از شما حرف‌ها یا رفتارهای منفی ببینند، آن ها هم همان طور رفتار خواهند کرد و برعکس.

۹. پشتکار

هیچ کدام از ما انسان کاملی نیستیم، به همین دلیل هیچ وقت نمی‌توانیم کاری را کامل انجام دهیم، مخصوصاً اگر دفعه اولی باشد که آن را امتحان می‌کنیم. پشتکار به بچه‌ها کمک می‌کند هیچ وقت دلسرد نشده و برای چیزهایی که می‌خواهند به تلاششان ادامه دهند. وقتی خیلی کوچک هستند کارهایی مثل راه رفتن، بازی کردن، غذا خوردن و از این قبیل را نمی‌توانند به خوبی و کامل انجام دهند. اما آنقدر تلاش می‌کنند که موفق می‌شوند؛ زیرا هنوز با معنی دلسردی و ناامیدی آشنا نشده‌اند. اما این مسئله با بالا رفتن سنشان تغییر می‌کند. دچار ترس‌هایی می‌شوند و شروع به مقایسه خودشان با همسالان خود می‌کنند. فشارهای مدرسه و درس‌هایشان هم هست. شما به عنوان والدین آن ها باید به طور مداوم تشویقشان کنید که به راهشان ادامه داده، بیشترین تلاششان را به کار گیرند. باید به آن ها نشان دهید که چقدر به وجودشان افتخار می‌کنید. وقتی می‌بینید خسته و ناامید شده‌اند، با هدایت و راهنمایی آن ها و سوال پرسیدن از آن ها به جای ارائه پاسخ سوالاتشان، به آن ها کمک کنید. اگر در سن کم پشتکار داشتن را بیاموزند، در بزرگسالی افرادی پرتلاش و سخت‌کوش شده و یاد می‌گیرند که در هر کاری نهایت تلاششان را به کار گیرند.

۱۰. عشق

آخرین مورد که البته از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، آموزش شور و عشق به فرزندان است: شور زندگی و عشق به مردم و چیزهایی که از آن لذت می‌برند. بدون عشق آن ها زندگی بسیار عادی و رویاهایی معمولی خواهند داشت. عشق مجموعه‌ای از سایر ارزش‌هایی است که در بالا ذکر کردیم؛ زیرا باعث می‌شود هیجان زندگی کردن داشته باشند و آن ها را تشویق می‌کند آدم‌های بهتری باشند. با داشتن زندگی سرشار از شور و عشق و اشتیاق و عشق ورزیدن به فرزندانتان به آن ها عشق را بیاموزید. برای حتی کوچک ترین چیزها اشتیاق نشان دهید. انرژی شما به فرزندانتان منتقل خواهد شد زیرا به این ترتیب می‌بینند که چقدر زندگی فوق‌العاده و عالی است.

اما این ها ۱۰ مورد از مهم ترین ارزش‌های زندگی بودند که برایتان عنوان کردیم. یادتان باشد بچه‌های ما نیاز به راهنمایی ما دارند. ما به عنوان والدین آن ها، بزرگ ترین الگوی آن ها به شمار می‌رویم و وقتی خودمان با این ارزش‌ها زندگی کنیم، به آن ها کمک خواهیم کرد زندگی خود را به خوبی شکل دهند.

اما به جز این ۱۰ مورد، در زیر مهارت های دیگری را به صورت تیتر وار بیان می کنیم که خوب است به فرزندان خود آموزش دهید:

گره زدن بند کفش
شنا
مسواک زدن و نخ دندان کشیدن دندان ها به صورت روزانه
دوچرخه سواری
مرتب کردن تخت خواب
مطالعه پیش از خواب
آشپزی
تماشای تلویزیون و بازی های کامپیوتری به صورت متعادل
استعمال کرم ضد آفتاب
دوختن دکمه لباس
گفتن زمان با یک ساعت غیر دیجیتال
گرفتن بینی با دستمال
شستن ناحیه تناسلی از سمت جلو به عقب
اتو کردن لباس ها
انتخاب وعده های غذایی سالم
تعمیر شیر آبی که چکه می کند
کنترل خود هنگام عصبانیت
حل معما
نقشه خوانی
احترام گذاردن به بزرگ ترها
عذرخواهی بعد از اشتباه
استفاده از توالت عمومی
شستن لباس ها
کاشتن گل و درخت
داشتن اعتماد بنفس
سخنرانی در یک جمع
استفاده از وسائط نقلیه عمومی به جای خودروی شخصی
تمیز کردن به هم ریختگی ها
خاموش کردن همه لامپ ها قبل از ترک خانه
لباس پوشیدن بر طبق مناسبت ها
آموزش نکات ایمنی یک رابطه جنسی بی خطر
چه زمانی "نه" بگویند
سرودن شعر یا غزل
کسب درآمد مشروع
پس انداز پول و خرج هوشمندانه
برقراری تماس چشمی هنگام صحبت با دیگران
پیدا کردن یک کتاب در کتابخانه
کادو کردن یک هدیه
خواندن روزنامه
زمان گذاشتن برای افراد مستمند
مستقل بودن و تکیه بر خود
سرفه و عطسه در دستمال شخصی
رهبری کردن یک گروه
آموختن زبان دوم، به خصوص انگلیسی
سؤال پرسیدن
نگهداری از کودک
مدیریت استرس
تمایز خواسته ها از نیازها
فن مذاکره و گفتگو
نوشتن انشاء و مقاله
جمع، تفریق، ضرب و تقسیم بدون استفاده از ماشین حساب
کنار آمدن با افرادی که علاقه چندانی به آن ها ندارند
برخورد با اتفاقات دلخراش
جشن گرفتن و تبریک گفتن به دیگران
کنار آمدن با ناامیدی و ناکامی در عشق
تعویض یک لاستیک پنچر
استفاده از کپسول اطفاء حریق
پختن کیک
گوش دادن
ارزش‌های دیگری هم هستند که بچه‌ها باید با آن ها آشنا شوند.