آخرین وصایاى امام على(علیه السلام)

آخرین وصایاى امام على(علیه السلام)که مرحوم سید رضى در نهج البلاغه آورده است در ذیل می آید.

به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران،این وصیت، گرچه خطاب به حسنین - علیهما السلام - است، ولى در حقیقت ‏براى تمام بشر تا پایان عالم است. این وصیت را عده‏ اى از محدثان و مورخانى که قبل از مرحوم سید رضى و بعد از او می ‏زیسته‏ اند، با ذکر سند نقل کرده ‏اند.(1) البته اصل وصیت‏ بیشتر از آن است که مرحوم سید رضى در نهج البلاغه آورده است. اینک قسمتى از آن را مى ‏آوریم:

اوصیکما بتقوى الله و ان لا تبغیا الدنیا و ان بغتکما و لا تاسفا على شی‏ء منها زوی عنکما و قولا بالحق و اعملا للاجر و کونا للظالم خصما وللمظلوم عونا.

شما را به تقوى وترس از خدا سفارش مى ‏کنم و این که در پى دنیا نباشید، گرچه دنیا به سراغ شما آید و بر آنچه از دنیا از دست مى ‏دهید، تاسف مخورید. سخن حق را بگویید و براى اجر و پاداش (الهى) کار کنید و دشمن ظالم ویاور مظلوم باشید.

اوصیکما وجمیع ولدی واهلی و من بلغه کتابی بتقوى الله و نظم امرکم وصلاح‏ذات بینکم، فانی سمعت جدکم صلى الله علیه و آله و سلم یقول:«صلاح ذات البین افضل من عامة الصلاة والصیام‏».
من، شما و تمام فرزندان و خاندانم و کسانى را که این وصیت نامه ‏ام به آنان مى‏ رسد، به تقوى و ترس از خداوند و نظم امور خود و اصلاح ذات البین سفارش مى ‏کنم، زیرا که من ازجد شما صلى الله علیه و آله و سلم شنیدم که مى‏ فرمود:اصلاح میان مردم از یک سال نماز و روزه برتر است.

الله الله فی الایتام فلا تغبوا افواههم ولا یضیعوا بحضرتکم.والله الله فی جیرانکم فانهم وصیة نبیکم.ما زال یوصی بهم حتى ظننا انه سیورثهم.

خدا را خدا را ! در مورد یتیمان; نکند که گاهى سیر و گاهى گرسنه بمانند; نکند که در حضور شما، در اثر عدم رسیدگى از بین بروند.

خدا را خدا را !که در مورد همسایگان خود خوش رفتارى کنید، چرا که آنان مورد توصیه وسفارش پیامبر شما هستند. وى همواره نسبت‏به همسایگان سفارش مى ‏فرمود تا آنجا که ما گمان بردیم به زودى سهمیه ‏اى از ارث برایشان قرار خواهد داد.

والله الله فی القرآن لا یسبقکم بالعمل به غیرکم.و الله الله فی الصلاة فانها عمود دینکم.و الله الله فی بیت ربکم لا تخلوه ما بقیتم فانه ان ترک لم تناظروا.

خدا را خدا را ! در توجه به قرآن; نکند که دیگران در عمل به آن از شما پیشى گیرند. خدا را خدا را ! در مورد نماز، که ستون دین شماست. خدا را خدا را ! در مورد خانه پروردگارتان; تا آن هنگام که زنده هستید آن را خالى نگذارید، که اگر خالى گذارده شود، مهلت داده نمى ‏شوید و بلاى الهى شما را فرا مى ‏گیرد.

والله الله فی الجهاد باموالکم وانفسکم و السنتکم فی سبیل الله. وعلیکم بالتواصل والتباذل وایاکم والتدابر و التقاطع. لا تترکوا الامر بالمعروف و النهی عن المنکر فیولى علیکم شرارکم ثم تدعون فلا یستجاب لکم.

خدا را خدا را ! در مورد جهاد با اموال و جانها و زبان هاى خویش در راه خدا. و بر شما لازم است که پیوندهاى دوستى ومحبت را محکم کنید و بذل و بخشش را فراموش نکنید و از پشت کردن به هم وقطع رابطه برحذر باشید. امر به معروف و نهى از منکر را ترک مکنید که اشرار بر شما مسلط مى ‏شوند و سپس هرچه دعا کنید، مستجاب نمى‏ گردد.

سپس فرمود:
اى نوادگان عبد المطلب، نکند که شما بعد از شهادت من دست‏ خود را از آستین بیرون آورید و در خون مسلمانان فرو برید و بگویید امیرمؤمنان کشته شد واین بهانه ‏اى براى خون ریزى شود.
...الا لا تقتلن بی الا قاتلی. انظروا اذا انا مت من ضربته هذه فاضربوه ضربة بضربة، و لا تمثلوا بالرجل، فانی سمعت رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم یقول:«ایاکم و المثلة و لو بالکلب العقور».(2)

آگاه باشید که به قصاص خون من تنها قاتلم را باید بکشید. بنگرید که هرگاه من از این ضربت جهان را بدرود گفتم، او را تنها یک ضربت‏ بزنید تا ضربتى در برابر ضربتى باشد. و زنهار که او را مثله نکنید(گوش وبینى واعضاى او را نبرید)، که من از رسول خدا شنیدم که مى ‏فرمود:«از مثله کردن بپرهیزید، گرچه نسبت‏ به سگ گزنده باشد».

پى‏ نوشت‏ ها:
1- ابو حاتم سجستانى، المعمرون والوصایا، ص‏149; تاریخ طبرى، ج‏6، ص 85; تحف العقول، ص‏197; من لا یحضره الفقیه، ج‏4، ص 141; کافى، ج‏7، ص 51; در مروج الذهب، (ج‏2، ص 425) قسمتى از آن نقل شده است; مقاتل الطالبیین، ص 38.
2- نهج البلاغه، نامه شماره‏47.

فروغ ولایت ص‏778
آیت الله شیخ جعفر سبحانى