*فاجعه "جهل مقدس"*

*فاجعه "جهل مقدس"*

✍️آیت االله سید مصطفی محقق داماد

مـــن این اصطـــلاح را از جوردانو برونو فراگرفته ام:
۴۱۱ سال پیش در روز ۱۷ فوریه ســـال ۱۶۰۰ میلادی جوردانو برونو، فیلسوف ایتالیایی پس از گذراندن ۸  ســـال در سیاه چال های خوفناک دادگاه انگیزاسیون (تفتیش عقاید) در میدان کامپو دی فیوری شـــهر رم زنده زنده در آتش سوزانده شد.
جوردانو برونو کسی بود که از حق تمام انسان ها برای اندیشیدن بدان گونه که دلشان می خواست، دفاع می کرد.

قبل از این که جوردانو برونو در آتش سوزانده شود، جلادان پاپ برای این که او را از گفتن سخنان کفرآمیز، از نظر دادگاه انکیزاسیون، بازدارند، زبانش را قطع کردند. این سرنوشت اغلب فلاسفه و دانشمندان دوره انکیزاسیون (تفتیش عقاید) کلیسای کاتولیک بود.
نوشته اند که وقتی برونو را به یک میله آهنین بسته بودند و انبوهی از هیزم برای سوزاندن او جمع کرده بودند، او هم ساکت بود و تسلیم شده بود و چیزی نمی گفت؛ ولـــی اتفاقی افتاد که یک جمله تاریخی گفت که در تاریخ باقی ماند. آن اتفاق این بود که ناگهان دیدند پیرزنی نزدیک شد و تکه هیزمی در دست دارد و با آوردن نام خدا برلب، آن را به روی هیزم ها انداخت. برونو سکوتش را شکست و گویی عمل این پیر زن مغز استخوانش را سوزانده بود، گفت: 

*«لعنت بر این جهل مقدّست!»*

مهم ترین و یا لااقل یکـــی از اهم آفت های اجتماعی نه تنها در منطقه اسلامی بلکه شاید بتوان گفت در سراسر جهان، جوامع دینی از آن رنج می برد، جهل مقدس است.
*جهل_مقدس جهلی است که بُعد قدسی دارد.*
در چنین جهلی، شخص جاهل در جهل می سوزد، ولی برای خدا می سوزد. گرسنگی، فقر، فلاکت، بیماری، جنگ و دشمنی، جنایت، آدمکشی، ایذا و آزار بـــه همنوع همه را به قصد قربت تحمل می کند و جالب این اســـت که از هرگونه روشـــنگری هم می هراسد آن هم برای خدا.

در جهل قدسی شـــخص جاهل با نهادی همراه می شود به نام «اعتقاد»؛ یعنی برای چنین انســـانی اعتقاد به جای تفکر می نشیند.
اعتقاد از ریشـــه «عقد» یعنی بستن است. شخصی که به امری معتقد می شود، فکرش را گـــره کرده و معتقداتش را خط قرمز خویش می سازد.

 کســـانی که به جهل مقدس گرفتار می شـــوند، جاهلانه برای خویشـــتن خدا می سازند، خدایی که ناخودآگاه مجموعه ای از خواسته های خودآنان است.  
جهل مقدس همـــراه با اعتقاد های دینی است؛ ولی دینی که نه براساس تعقل بلکه براساس هواهای نفسانی انسان معتقد می شود و بالاترین جنایت را ممکن است مرتکب شـــود، در حالی که خیال می کند برای خداست و متقرّب الی االله می شود.